Προκειμένου να αποκαλύψουν την πηγή της αντιστροφής των κοινωνικών σχέσεων που επιτελεί στη συνείδηση η κυρίαρχη αστική ιδεολογία, οι Μαρξ και Ένγκελς στη Γερμανική Ιδεολογία επικαλούνται μια έννοια της επιστήμης η οποία είναι δέσμια του θετικιστικού ιδεώδους του 19ου αιώνα. Πρόκειται για την έννοια μιας επιστήμης η οποία προσλαμβάνει άμεσα την αλήθεια που προσφέρει η εμπειρία των πραγματικών συνθηκών της ζωής των ανθρώπων, μιας επιστήμης η οποία ως ιδεολογικά αδιαμεσολάβητη και αμόλυντη είναι αφ’ εαυτής ικανή να αποκαλύψει, και συνεπώς να διαλύσει, την πλάνη των ιδεολογικών μορφών συνείδησης, συμπεριλαμβανομένης της θεωρησιακής φιλοσοφίας. Μολονότι στα επόμενα έργα του ο Μαρξ θα εγκαταλείψει την ανεδαφική και αντιφατική ιδέα μιας τέτοιας επιστήμης, η ίδια η εισαγωγή του παράγοντα «επιστήμη» στο πεδίο της θεωρητικής διαπάλης, και η ριζική αναμόρφωση στη συνέχεια της αρχικής έννοιας επιστήμης θα αποβούν κομβικής σημασίας επεξεργασίες στην ερευνητική του πορεία προς το Κεφάλαιο και την εκεί κριτική της ιδεολογίας.
* Ο Κώστας Στεργιόπουλος διδάσκει φιλοσοφία της επιστήμης στο ΕΜΠ.