Στο κείμενο εξετάζονται μια σειρά άρθρων στα οποία ο Ετιέν Μπαλιμπάρ –εν πολλοίς κατόπιν εορτής, την εποχή που ο «αλτουσεριανισμός» βρισκόταν στη χειρότερη απαξίωσή του ενώ οι λεγόμενες Σπουδές Επιστήμης υπονόμευαν καίρια την επιστημολογική διαφορά μεταξύ επιστήμης και μη-επιστήμης ή «ιδεολογίας»– αναλάμβανε να σκεφτεί εκ νέου το αλτουσεριανό επιστημολογικό εγχείρημα φιλοσοφικής υποστήριξης της επιστημολογικής αξίωσης του Ιστορικού Υλισμού ότι συνιστά την αποκλειστική επιστήμη του κοινωνικού και της ιστορίας, εξοβελίζοντας στον χώρο της ιδεολογίας κάθε ανταγωνιστική γνωσιακή προσέγγιση. Θα επιχειρηθεί να δειχτεί με ποιόν τρόπο το εγχείρημα αυτό διεκπεραιώνεται μέσω μιας ιδιότυπης επιστημολογίας βασισμένης στην έννοια της επιστημολογικής τομής, αναδραστικής, συνεχιζόμενης, μονίμως ανολοκλήρωτης και επισφαλούς, διαρκώς επανερχόμενης στις ίδιες τις συνθήκες της, την οποία ο Αλτουσέρ παραλαμβάνει, αναπτύσσοντάς την περαιτέρω, από τη σχολή της γαλλικής Ιστορικής Επιστημολογίας. Θα υποστηριχθεί ότι αυτή η επιστημολογική προσέγγιση στον Ιστορικό Υλισμό ισχύει, με έναν ξεχωριστό ανά περίπτωση τρόπο, για κάθε επιστήμη, και θα διερευνηθούν οι ανατρεπτικές επιπτώσεις αυτής της επιστημολογίας επί των διλημμάτων που οργανώνουν τη διαμάχη μεταξύ Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Σπουδών Επιστήμης. Τέλος, θα διερευνηθεί, βάσει των ύστερων κειμένων του Αλτουσέρ και της συζήτησής τους από τον Μπαλιμπάρ, η ιδιότυπη, παντελώς ανέκδοτη αλλά και ιδιαζόντως γόνιμη, περιπλοκή που παρεισάγει αυτή η επιστημολογία στο σώμα γνώσεων αλλά και στη φιλοσοφία του μαρξισμού.
Κατεβάστε το άρθρο σε μορφή pdf
* Ο Γιώργος Φουρτούνης είναι επίκουρος καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.