Γιατί o Marx εγκατέλειψε τον νομιναλισμό;

Στην παρούσα εργασία υποστηρίζω την ακόλουθη θέση: όντως υπήρξε μια τομή στο έργο του Karl Marx. Όντως το έργο του διαμερίζεται σε δύο περιόδους: την Πρώιμη και την Ύστερη. Όμως η τομή δεν είναι (μόνο) επιστημολογική αλλά (κυρίως) οντολογική. Η τομή αυτή είναι προϊόν βαθέων φιλοσοφικών αναζητήσεων που σχετίζονται με την κορυφαία σύλληψη ότι το κεφάλαιο είναι σχέση μεταξύ της ζωντανής και της νεκρής εργασίας. Για να κατανοήσει αυτή τη σχέση ο Marx εγκατέλειψε το νομιναλισμό που αποτελούσε την βασική νεανική φιλοσοφική του δέσμευση και ασπάστηκε— αρκετά απρόθυμα στην αρχή αλλά αρκούντως ισχυρά αργότερα— τον ρεαλισμό για τα καθόλου όντα. Ή ριζική τομή αυτή συμβαίνει μεταξύ του 1847 και του 1849 και εντοπίζεται στη σειρά άρθρων που εκδόθηκαν υπό τον τίτλο: Μισθωτή Εργασία και Κεφάλαιο. Κλειδί γι’ αυτή την (μετά-)στροφή είναι η αλλαγή στάσης στο θέμα της αφαίρεσης, η οποία μεταξύ του 1845 και του 1859 μετατρέπεται από επιστημολογικό εμπόδιο σε αναπόδραστο επιστημονικό εργαλείο.

In this paper I argue for the following view: there was indeed a break in Karl Marx’s work. His work is divided into two periods: the Early and the Later. But the break is not (only) epistemological but (mainly) ontological. This break is the product of deep philosophical reflections related to the hugely important conception that capital is a relation between living and dead labour. To understand this relation, Marx abandoned nominalism, which was the basic philosophical commitment of his youth and embraced — quite reluctantly at first but strongly enough later — realism about universals. This radical rapture occurs between 1847 and 1849 and is found in the series of articles published under the title: Wage Labour and Capital. The key to this transformation is the change of view on the issue of abstraction, which, between 1845 and 1859, turns from an epistemological obstacle into an indispensable tool for scientific knowledge.