Επιδράσεις του γλωσσολογικού άρθρου του Ιωσήφ Στάλιν στη σοβιετική μουσικολογία.

Περίληψη




Σκοπός του άρθρου είναι ο προσδιορισμός και η αξιολόγηση της επίδρασης που άσκησε το γλωσσολογικό άρθρο του Ιωσήφ Στάλιν «Σχετικά με τον μαρξισμό στη γλωσσολογία» (1950) στη σοβιετική μουσικολογία. Αυτό επιχειρείται μέσα από την εξέταση ορισμένων σύντομων κειμένων από μέρους σοβιετικών μουσικολόγων της εποχής (Λ. Ντανίλιεβιτς, Γ. Κρεμλιόφ κ.α.), στα οποία επεδίωκαν να διαπιστώσουν κατά πόσον τα συμπεράσματα του Στάλιν για τη γλώσσα (το ότι δεν είναι ταξικό φαινόμενο, ότι δεν ανήκει στο εποικοδόμημα κ.λπ.) ισχύουν και για το πεδίο της μουσικής. Κατ΄αυτόν τον τρόπο, με εφαλτήριο τη συμβολή του Στάλιν στη γλωσσολογία, αρχίζει μια ευρεία φιλοσοφική συζήτηση για το πρόβλημα της σχέσης της γλώσσας με τη μουσική (το αν και κατά πόσον η μουσική συνιστά ένα είδος γλώσσας, το αν ανήκει στο εποικοδόμημα κτλ.), η οποία αποδείχτηκε εξαιρετικά γόνιμη για την περαιτέρω ανάπτυξη του μαρξιστικού μουσικολογικού στοχασμού.

* Ο Πάνος Ντούβος είναι Δρ. Μουσικολογίας του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.