Θεωρίες για τη ριζοσπαστικότητα της σύγχρονης τέχνης, ή, τι συμβαίνει όταν η ιστορία της τέχνης ξεχνά τον Μαρξισμό

Περίληψη




Η «σύγχρονη τέχνη» συχνά ταυτίζεται με τη ριζοσπαστικότητα, μια πεποίθηση που βασίζεται στην εκλαμβανόμενη ως αδιαμφισβήτητη σύγχρονη πραγματικότητα των εναλλακτικών πολλαπλών αφηγήσεων, οι οποίες εναντιώνονται στον αυταρχισμό της –μοναδικής, δυτικής, ανδροκρατικής, αποικιοκρατικής κτλ.– νεωτερικότητας. Οι αφηγήσεις αυτές συγκροτούνται στο έδαφος των μεταμαρξιστικών προσεγγίσεων και της απόρριψης της μαρξιστικής ανάλυσης η οποία, σε αυτό το πλαίσιο, ερμηνεύεται ως έκφραση μιας ολιστικής, ντετερμινιστικής προσέγγισης που αποκλείει τις αφηγήσεις και τις εμπειρίες των σύγχρονων υποκειμενικοτήτων. Στο άρθρο αυτό, εξετάζω τις αντιφάσεις που χαρακτηρίζουν την ιδεολογία της «σύγχρονης τέχνης» και ερμηνεύω, με αναφορά στην ιστορία της θεσμικής συγκρότησής της, τον ρόλο της στην επιβεβαίωση, τελικά, του καπιταλισμού ως της αδιαμφισβήτητης συνθήκης, εντός της οποίας αναπτύσσονται οι ριζοσπαστικές καλλιτεχνικές θεωρίες και πρακτικές της σύγχρονης τέχνης.

* Η Λουίζα Αυγήτα είναι επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ.