Το θετικιστικό βιολογικό-ιατρικό πρότυπο της υγείας, οιονεί μετεξέλιξη του μηχανιστικού μοντέλου του 17ου αιώνα, και κυρίαρχο παράδειγμα μέχρι σήμερα, με τη συνδρομή και των τεχνολογικών-επιστημονικών επιτευγμάτων που «τεκμηριώνουν» τη θετικιστική αισιοδοξία από τον 19ο αιώνα, συνιστά το επιστημολογικό θεμέλιο μιας ατομοκεντρικής και ιατροκεντρικής στρατηγικής για τη δημόσια υγεία. Αποκομμένη από το περιβάλλον (κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό) των «παθολογικών», η στρατηγική αυτή αποδίδει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των σωματικών συμπτωμάτων και, σε ό,τι αφορά τον πληθυσμό, στις ομάδες υψηλού κινδύνου – σε κάθε περίπτωση, πάντως, στα άτομα και τα ατομικά/ποσοτικά βιοϊατρικά δεδομένα. Προτείνοντας, στον αντίποδα του προτύπου αυτού, μια στρατηγική προληπτικής ιατρικής, προσανατολισμένη στον πληθυσμό και τους κοινωνικο-πολιτικούς προσδιοριστές της υγείας, δηλαδή στον κοινωνικό βίο, ο Βρετανός επιδημιολόγος Τζέφρι Ρόουζ φαίνεται να «συνομιλεί» με τη ριζική μη θετικιστική κριτική του βιοϊατρικού μοντέλου που διατύπωσε τη δεκαετία του ’40 ο γιατρός, φιλόσοφος και ιστορικός της ιατρικής Ζορζ Κανγκιλέμ, εμβληματική φιγούρα της γαλλικής επιστημολογίας. Υπό το φως πιο πρόσφατων συμβολών, μια παράλληλη ανάγνωση των Κανγκιλέμ και Ρόουζ επισημαίνει την επικαιρότητα μιας σύγχρονης κριτικής της ιατρικής, συμβατής με τη μαρξική και μαρξιστική κριτική της ιδεολογίας.
Κατεβάστε το άρθρο σε μορφή pdf
* Οι συγγραφείς είναι ερευνητές στο Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενικής Ιατρικής και Έρευνας Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος είναι πολιτικός επιστήμονας, επιστημονικός συνεργάτης, ο Στέργιος Σερέτης είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής πολιτικής οικονομίας της υγείας, ο Μιχάλης Πουλημάς είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής κοινωνιολογίας της υγείας, η Ελένη Παπακώστα-Γάκη είναι ψυχολογός, επιστημονική συνεργάτιδα, και ο Αλέξης Μπένος είναι καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.