Στο παρόν κείμενο εξετάζεται η ζωή και η πολιτική διαδρομή του Νίκου Βαβούδη μέσα από τη χρήση σοβιετικών και ελληνικών αρχείων. Αναδεικνύεται η ένταξή στο κομμουνιστικό κίνημα από πολύ μικρή ηλικία στη Μυτιλήνη, καθώς και η δράση του στον συνδικαλισμό στον Πειραιά, η μετέπειτα εκπαίδευσή του στην ΕΣΣΔ, αλλά και η στράτευσή του στο πλευρό των Δημοκρατικών στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Η επιστροφή του στην Ελλάδα τον βρίσκει στο πολύ νευραλγικό πόστο του ανταποκριτή πληροφοριών από την Ελλάδα προς την έδρα του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι και αντίστροφα. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις ήταν κάτι περισσότερο αφού λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της παρανομίας λειτουργούσε και ως καθοδηγητής των παράνομων οργανώσεων. Σε αυτό συνέβαλε και η εκτίμηση με την οποία τον περιέβαλαν οι Σοβιετικοί, αλλά και η ηγεσία του ΚΚΕ. Οι μετά θάνατον κατηγορίες που του αποδόθηκαν για «χαφιεδισμό», τόσο δικό του όσο και του Ν. Πλουμπίδη, σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονταν στην αλήθεια, αλλά αντανακλούσαν το κλίμα της ήττας της εποχής και της εύκολης ανεύρεσης ενόχων. Ωστόσο και η έκθεση αποκατάστασής του, η οποία συντάχθηκε από την «αντιζαχαριαδική» πλευρά λίγα χρόνια αργότερα, περισσότερο αποσκοπούσε στη νομιμοποίηση της πλευράς Κολιγιάννη παρά στην ανάδειξη των πραγματικών αιτίων που οδήγησαν στη σπίλωση ενός πολύ σημαντικού αγωνιστή.
* Ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ο Μανώλης Χουμεριανός είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορικής Κοινωνιολογίας και Ιστορίας του Αθλητισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.