Στη σύγχρονη φιλοσοφική βιβλιογραφία, ο υλισμός εκλαμβάνεται ως η μεταφυσική θέση ότι τα πάντα είναι ύλη. Αντίκειται δε στον ιδεαλισμό, σύμφωνα με τον οποίο, ό,τι υπάρχει είναι είτε νοητικές υποστάσεις είτε νοητικές ποιότητες (ιδέες). Πέραν αυτής της «κοσμολογικής» διάστασης, ο υλισμός εκλαμβάνεται ως μια θέση για το νοητικό: οι νοητικές καταστάσεις είναι ταυτόσημες με υλικές (εγκεφαλικές) καταστάσεις. Κατά συνέπεια, ο υλισμός αντιτίθεται τόσο στον ιδεαλισμό τύπου Berkeley ή Hegel όσο και στον δυισμό τύπου Descartes. Ο στόχος αυτής της εργασίας όμως δεν είναι ο υλισμός εν γένει αλλά ο υλισμός του Karl Marx. Υπό ποία έννοια ο Marx υπήρξε ένας υλιστής φιλόσοφος; Εξετάζοντας κυρίως τη σύντομη «μαζικού τύπου» ιστορία του Γαλλικού υλισμού όπως ο Marx την ανασυγκροτεί στην σχετική ενότητα της Αγίας Οικογένειας, αλλά και το σχέδιο του Marx που ονομάστηκε Θέσεις για τον Feuerbach, θα υποστηρίξω ότι ο υλισμός Marx είναι, πάνω από όλα, μια θεώρηση του κόσμου που συνίσταται στην κριτική της μεταφυσικής και στην προάσπιση της επιστημονικής εικόνας του κόσμου.
Κατεβάστε το άρθρο σε μορφή pdf
* Ο Στάθης Ψύλλος είναι καθηγητής φιλοσοφίας της επιστήμης και μεταφυσικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.