Το άρθρο εξετάζει τις θεωρητικές αναλύσεις του Β.Ι. Λένιν σε δύο διαφορετικές ιστορικές συγκυρίες: Πρώτον κατά την περίοδο 1893-1899 όταν τους Ρώσους ριζοσπάστες και μαρξιστές απασχολούσε το ζήτημα του χαρακτήρα του ρωσικού κοινωνικού σχηματισμού και η στρατηγική για τη μετάβαση στον σοσιαλισμό που απέρρεε από την κατανόηση του ζητήματος αυτού· δεύτερον κατά την περίοδο από την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το τέλος της ζωής του, αναφορικά με το ζήτημα του «νεώτατου καπιταλισμού» και του ιμπεριαλισμού. Οι αναλύσεις του Λένιν είναι πολύτιμες για την κατανόηση ζητημάτων που επανέρχονται διαρκώς στις σύγχρονες προσεγγίσεις σχετικά με τον χαρακτήρα των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας: καπιταλισμός και προκαπιταλισμός, ανάπτυξη και υπανάπτυξη, τυπική (έμμεση) και πραγματική (άμεση) υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο, εμπορικό και βιομηχανικό κεφάλαιο, μονοπώλια και ελεύθερος ανταγωνισμός, καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής και «στάδια» καπιταλιστικής ανάπτυξης.