Κόμμα, κράτος και προλεταριακή δικτατορία στο μεταίχμιο θεωρίας και πράξης: Τα Άμεσα Καθήκοντα της Σοβιετικής Εξουσίας σαν προγραμματικό κείμενο

Σκοπός του άρθρου είναι να αναδείξει την ιδιαίτερη σημασία της μπροσούρας του Λένιν Τα Άμεσα Καθήκοντα της Σοβιετικής Εξουσίας στην ιστορία της μαρξιστικής πολιτικής σκέψης, υπογραμμίζοντας τη δημιουργική επεξεργασία κεντρικών εννοιών που επιχειρείται στο πλαίσιο του κειμένου. Υποστηρίζεται ότι Τα Άμεσα Καθήκοντα προσφέρουν την πρώτη καθαρή διατύπωση κάποιων αρχών διακυβέρνησης που καθοδήγησαν μακροπρόθεσμα τόσο την πολιτική πρακτική όσο και τη θεσμική συγκρότηση της Σοβιετικής Ένωσης και των σοσιαλιστικών κρατών, η πιο θεμελιώδης απο τις οποίες ήταν η έννοια του καθοδηγητικού ρόλου του κομμουνιστικού κόμματος στη σοσιαλιστική κοινωνία. Το επιχείρημα του άρθρου αρθρώνεται σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα εξετάζει το περιεχόμενο της έννοιας της δικτατορίας του προλεταριάτου και της σχέσης κοινωνίας-κράτους στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής σοσιαλιστικής σκέψης πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση. Η δεύτερη ενότητα ξεκινά με μια σύντομη επισκόπηση των κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών του 1917 καθως και των πρώτων μηνών της σοβιετικής εξουσίας, για να συμβάλει στην ανασύσταση του ιστορικού πλαισίου μέσα στο οποίο ο Λένιν καταπιάνεται με την συγγραφή των Άμεσων Καθηκόντων. Στη συνέχεια, επικεντρώνεται στο περιεχόμενο των Άμεσων Καθηκόντων, εξετάζοντας το πολιτικό πρόγραμμα που εκφράζουν, υπό το πρίσμα των συγκεκριμένων συνθηκών της συγγραφής τους.